Ergens in 2011 kreeg ik een mailtje met daarin de vraag of ik voor de te maken Taalcanon, iets over spraakherkenning wilde schrijven. Een hele eer en flux begon ik met schrijven. Het hele proces duurde uiteraard langer: correcties, te lang, ander woorgebruik en meer, maar uiteindelijk lag daar best een leuk stukje, dat nu, een viertal jaren later, nog niet (helemaal) verouderd is, ook al is de spraakherkenning de laatste 6 jaren enorm veel beter geworden door het gebruik van neural networks en andere machine learning technieken. Het volledige artikel staat hier als PDF en hier op de Taalcanon-website.
Maar die taalcanon: wat is dat nu precies?
Het is een verzameling van 50+1 onderwerpen die elk iets relevants vertellen over taal en taalwetenschap. Niet over het Nederlands als zodanig, maar taal als een typisch menselijk vermogen om met elkaar (desnoods gescheiden in tijd en ruimte) te kunnen communiceren. De wetenschap die zich hiermee bezig houdt, is dan ook de Taalwetenschap.
Taal
Taal is iets wat veel mensen aanspreekt. Toch zijn veel inzichten uit de taalwetenschap bij het grote publiek onbekend. Met een taalcanon hopen drie verenigingen voor taalkundigen – Anéla, AVT en LOT – bij te dragen aan de popularisering van de taalwetenschap, en aan verdieping van de kennis over taal bij een breed publiek. Centraal staat de vraag: Wat zou iedereen willen weten over taal en taalwetenschap?
Doel van de Taalcanon
Het doel van de taalcanon is inzichten over taal onder de aandacht te brengen van een breed publiek. Op deze website zijn lemma’s te vinden uit allerlei deelgebieden van de taalwetenschap, geschreven door experts. De website biedt een platform voor discussie tussen taalwetenschappers en het lezerspubliek. Daarnaast streven wij naar een vruchtbare kruisbestuiving tussen verschillende disciplines van de taalwetenschap.
De taalcanon is er ook in boekvorm: Marianne Boogaard en Mathilde Jansen (red.): Alles wat je altijd al had willen weten over taal. De taalcanon. J.M. Meulenhoff, november 2012.
LOT-prijs
De Taalcanon wint LOT Populariseringsprijs
Op 1 februari 2014 reikte de Landelijke Onderzoekschool Taalwetenschap (LOT) in Utrecht tijdens de jaarlijkse Grote Taaldag de LOT Populariseringsprijs uit voor het beste populariserende werk op het gebied van de Nederlandse taalwetenschap. De prijs ging dit jaar naar De taalcanon, een goed geschreven, veelzijdig en mooi vormgegeven boek over ‘alles wat je altijd al had willen weten over taal’. De bijbehorende website wordt voortdurend geactualiseerd en uitgebreid ten behoeve van gebruik in het onderwijs.
Uit het juryrapport: ‘De taalcanon is bij uitstek popularisering van de taalwetenschap: niet alleen een aardig verhaal voor leken, maar een vlootschouw die de potentie heeft om daadwerkelijk blijvende belangstelling voor het vakgebied te wekken.’
Inhoud en Auteurs
Inhoud taalcanon naar thema geordend
De Taalcanon bestaat uit 5 verschillen hoofdthema's:
| ONDERWERP | AUTEUR(S) | |
|
Taal leren |
|
|
|
1. |
Leren alle kinderen hun moedertaal even snel? |
Paula Fikkert |
|
2. |
Moeten allochtone ouders Nederlands praten met hun kinderen? |
Folkert Kuiken |
|
3. |
Hebben tweetalige kinderen een achterstand? |
Elma Blom |
|
4. |
Kun je je moedertaal vergeten? |
Merel Keijzer |
|
5. |
Wanneer heeft een kind een taalstoornis? |
Jan de Jong |
|
6. |
Bestaat er een talenknobbel? |
David Peeters, Roel Willems & Flora Vanlangendonck |
|
7. |
Afasie: wat laat het zien over taal en hersenen? |
Roelien Bastiaanse |
|
8. |
Hoe leer je een vreemde taal? |
Rick de Graaff |
|
9. |
Kun je alles zeggen in gebarentaal? |
Beppie van den Bogaerde |
|
10. |
Wat is de zin van schoolgrammatica? |
Peter-Arno Coppen |
|
11. |
Wat weet een analfabeet over taal en schrift? |
Jeanne Kurvers |
|
12. |
Hebben dieren ook taal? |
Frank Landsbergen |
|
Gebruiken |
|
|
|
13. |
Hoeveel dialecten heeft het Nederlands? |
Hans Bennis |
|
14. |
Sterven dialecten uit? |
Jos Swanenberg |
|
15. |
Waarom praten wij allemaal anders? |
Leonie Cornips |
|
16. |
Spreken mannen anders dan vrouwen? |
Ingrid van Alphen |
|
17. |
Kunnen Aboriginals met twee woorden spreken? |
Stef Spronck |
|
18. |
Is het erg dat taal verandert? |
Olga Fischer |
|
19. |
Waarom kunnen Engelsen geen u zeggen? |
Suzanne Aalberse |
|
20. |
Wat is er nou interessant aan alledaagse gesprekken? |
Harrie Mazeland |
|
21. |
Elite- hoor je dat? |
Philipp von Samson-Himmelstjerna |
|
22. |
Begrijpelijke taal – wat is dat? |
Ted Sanders |
|
23. |
Kan interculturele communicatie succesvol zijn? |
Jan D. ten Thije |
|
24. |
Kun je een taal verstaan zonder deze zelf te spreken? |
Jan D. ten Thije |
|
25. |
Kan de taalwetenschap levens redden? |
Anne Baker |
|
26. |
Kan de taalkunde misdaden oplossen? |
Ton Broeders |
|
Beschrijven |
||
|
27. |
Hoe oud is de taalwetenschap? |
Els Elffers |
|
28. |
Bestaat hét Nederlands eigenlijk wel? |
Marijke Mooijaart |
|
29. |
Hoe sprak de oermens? |
Bart de Boer |
|
30. |
Is er een oertaal? |
Michiel de Vaan |
|
31. |
Zijn er talen zonder letters? |
Marian Klamer |
|
32. |
Zijn kleine talen een bedreigde soort? |
Cecilia Odé |
|
33. |
Hebben alle talen leenwoorden? |
Nicoline van der Sijs |
|
34. |
Waarom klinken alle talen verschillend? |
Carlos Gussenhoven |
|
35. |
Hoe erg is een buitenlands accent? |
Johanneke Caspers |
|
36. |
Staan alle woorden in Van Dale? |
Geert Booij |
|
37. |
Is een zin een kralenketting? |
Rint Sybesma |
|
38. |
Is spelling taal? |
Anneke Neijt |
|
39. |
Letters, wat zijn dat eigenlijk? |
Dirk Bakker |
|
Maken |
||
|
40. |
Kun je een nieuwe taal maken? |
Marc van Oostendorp |
|
41. |
Is het Fries een taal? |
Eric Hoekstra en Alex Riemersma |
|
42. |
Kunnen we in de toekomst praten tegen onze computer? |
Arjan van Hessen |
|
43. |
Kan een computer zinnen ontleden? |
Rens Bod |
|
44. |
Zijn de hun-hebben-zeggers echt zo dom? |
Jan Stroop |
|
45. |
Hoe zien sms’jes, chats en tweets eruit? |
Vivien Waszink |
|
Betekenis geven |
||
|
46. |
Wat heeft dit allemaal te betekenen? |
Olav Severijnen |
|
47. |
Doet taal pijn? |
Jos van Berkum |
|
48. |
Waarom drukt taal nooit precies uit wat we bedoelen? |
Arie Verhagen |
|
49. |
Kleurt taal je wereldbeeld? |
Marc Dingemanse |
|
50. |
Waarom spreken politici in metaforen? |
Jaap de Jong |
|
Overkoepelend |
||
|
51. |
Topstukken uit de taalwetenschap |
Rens Bod |
- Anéla staat voor: De Nederlandse Vereniging voor Toegepaste Taalwetenschap. Meer informatie is te vinden via www.anela.nl
- AVT is de Algemene Vereniging voor Taalwetenschap. Meer informatie is te vinden via: www.hum.leidenuniv.nl/onderzoek/avt
- LOT betekent Landelijke Onderzoeksschool Taalwetenschap. Meer informatie is te vinden via: www.lotschool.nl