28 juni 2017 was er de Better-Together conferentie in het Haagse Worldforum. De, mede door Dedicon en “the International Daisy Consortium” georganiseerde eendaagse-conferentie bracht experts en bedrijven uit de hele wereld bijeen om tijdens “Vision 2017 (the 12th International Conference by the International Society for Low Vision Research and Rehabilitation) van gedachten te wisselen over uiteenlopende zaken die allemaal betrekking hadden op de hoofdvraag: hoe informatie toegankelijk te maken voor mensen die een visuele beperking hebben.
Of, zoals Dedicon het formuleerde:
Taal- en Spraaktechnologie is bij uitstek een technologie die hier zinvol bij kan worden ingezet. Met TTS kan bv de beschrijving van een plaatje worden voorgelezen terwijl het navigeren door allerlei menu’s of het browsen op het internet juist spraakherkenning goed zou kunnen worden gedaan. Het was dan ook niet verrassend dat verschillende NOTaS-deelnemers hier van de partij waren: de Radboud Universiteit (CLST) en de Universiteit Twente en de bedrijven Telecats, ReadSpeaker, Lexima Reinecker Vision, The Innovation Playground (met de Nao-robots die we met NOTaS gebruikt hebben) en natuurlijk Dedicon zelf.
CLST gaf een presentatie over het met spraak bedienen van de Daisy Reader (de speler die visueel gehandicapten kunnen gebruiken om op eenvoudige wijze boeken te laten voorlezen) en deed mee aan de aansluitende paneldiscussie. En ook Mike van Rijswijk die robot Nao binnen NOTaS introduceerde, was aanwezig met de opvolger van Nao, robot Pepper.
Telecats verzorgde een netwerktafel over Spraaktechnologie en Domotica: een onderwerp dat, zoals bleek uit de middag die NOTaS in 2015 in het MuZIEum organiseerde, zeer aanspreekt bij visueel gehandicapten. In een wereld waar apparaten steeds slimmer worden en steeds meer kunnen, verschuift de bediening richting Touch-screens. Mooi, handig, maar ja… als je niet of niet zo goed ziet……….
Uit de gehouden enquête in 2016 was naar voren gekomen dat juist de combinatie van slimmere apparaten met touch-bediening en de steeds betere spraakherkenning (Alexa, Siri, GoogleNow, Cortona) tot frustraties leidde. Als het allemaal zo goed werkt, waarom kan ik dan niet koffiezetten middels een spraakcommando?
Het antwoord hierop is eenvoudig: natuurlijk kan het technisch gesproken, maar er moet een koppeling komen tussen de “virtuele wereld (die van de spraakherkenning en apps) en de echte wereld (de wasmachines, koffiezetapparaten, deuren en gordijnen) en dat is niet iets dat de TST-gemeenschap in z’n eentje kan doen: Better Together!
Om hierover van gedachten te wisselen, had Telecats aangeboden een “netwerktafel” te bemannen waaraan mensen uit binnen- en buitenland over deze onderwerpen met elkaar konden discussiëren en nieuwe initiatieven tot samenwerking konden ontstaan.
De tafel met de titel “Hey Fridge! Voice Control: where is it going?” was zo populair, dat ie 4x volgeboekt was. Dat was dus hard werken maar maakte vooral duidelijk dat het onderwerp bij heel veel mensen en organisaties leeft.
Keynotes
De dag begon met 3 keynotes van bedrijven die zich verbonden hebben (of voelen) aan het thema: informatie voor iedereen toegankelijk maken.
Microsoft
Hector Minto, Technology Evangelist Accessibility bij Microsoft hield een overtuigend verhaal over de inspanning die Microsoft doet om computers, software en diensten voor mensen die een (niet noodzakelijk visuele) beperking hebben. Zo liet hij zien hoe mensen die tijdelijk dan wel permanent een arm niet kunnen gebruiken toch hun computer kunnen gebruiken. Er zitten allerlei slimme trucjes in bv Office365 die het mogelijk maken ook met een hand een mooi verslag te maken. Hector is deels een ervaringsdeskundige doordat zijn vrouw blind is en hij, beter dan de meeste van ons, weet hoe vervelend het kan zijn om met niet geschikte software te werken.
Nu zijn er natuurlijk meer beperkingen dan visueel en Microsoft doet dan ook erg veel moeite om zoveel mogelijk mensen met een of meerdere (verschillende) beperkingen in dienst te nemen om zoveel mogelijk het gehele spectrum af te dekken. Maar soms is dat lastig zoals Hector in een korte anekdote vertelde.
De HR-afdeling was opzoek naar mensen met een Autisme-storing. Net als naar andere mensen hadden ze een aardige e-mail verstuurd met de opmerking dat ze graag een interview met hem wilden houden en of hij wellicht op die dag en tijd kon. Vlak na het versturen van de mail kwam het antwoord al:
Nee.
Dat moest voortaan dus anders aangepakt worden.
Na de enthousiaste lezing van Microsoft was het tijd voor die van Google. Op het programma stond Kiran Kaja. Tot mijn verbazing kwam, samen met een begeleider, een man met een blindenstok voorzichtig het podium opgestapt: “een keynotespeaker die blind is?” Maar Kiran had dit duidelijk vaker gedaan en nadat hij eenmaal plaats genomen had achter de katheder, gaf hij een mooie keynote over hetgeen Google allemaal doet op het gebied van informatieontsluiting voor visueel beperkten. Indrukwekkend omdat hij precies wist wanneer hij welke slide toonde en ook precies wist wat er op iedere slide stond. Als “Technical Program Manger Google Search Accessibility” is hij actief betrokken bij het ontwikkelen van zoek-software voor mensen met een beperking. Geweldig om te zien dat dit allemaal kan!
Volvo
Als laatste was Volvo aan de beurt. Anders dan de eerste twee die duidelijk gingen over het thema, was dit meer een pr-verhaaltje over de geweldige dingen die Volvo allemaal doet op het gebied van zelfrijdende auto’s. Ze hebben in Gotenborg 100 testauto’s aan “gewone” mensen gegeven en verzamelen nu alles wat die mensen in en met hun auto doen. De auto’s zijn al behoorlijk zelfstandig en zolang je op de grotere wegen rijdt, kun je met gemak het rijden aan de auto overlaten en zelf je mail gaan afhandelen. Alleen bij het wegrijden en arriveren op de aankomstplek moet je dan zelf nog wat doen.
Als trouwe Volvorijder sprak mij dit wel aan (snel sparen om in 2020 ook zo’n Volvo te kopen) maar met het thema van de dag had het eigenlijk niets te maken. Het zou mooi zijn geweest als Arthur van Es meer was ingegaan op de mogelijkheden die de technologieën die nu voor smart cars worden ontwikkeld bieden voor mensen met een visuele beperking, ook buiten de context van een zelfrijdende auto. Denk aan spraakbesturing, navigatie, beeldherkenning, etc. Nu bleef het net iets te veel een PR-praatje.
De netwerktafel
Bezetting van de eerste netwerktafel Na de keynotes en koffiepauze begon de eerste netwerktafel. Ik had een "gelikte PPT" voorbereid als introductie voor de discussie maar bij gebrek aan een grote monitor, heb ik dat maar overgeslagen.
8 mensen uit Denemarken, Zweden, Engeland en Nederland begonnen met een korte introductie van zichzelf en gaven aan waarom ze aan deze tafel waren gaan zitten. De helft van de aanwezigen was werkzaam bij organisaties die zich bezighouden met het beschikbaar maken van boeken en kranten voor mensen met een visuele beperking.
Wat opviel was dat Nederland met Engeland vooropliep in het gebruik van TST bij deze vorm van informatieontsluiting. De Zweedse en Deense vertegenwoordigers vertelden dat ze wel op de hoogte waren van de mogelijkheden van TST maar dat er van een concrete samenwerking met bedrijven en universiteit eigenlijk geen sprake was en dat terwijl het KTH uit Stockholm al jaren een prominente rol speelt in de TST-wereld.
De meest opvallende gast aan tafel was de Engelse Laifa. Zij is blind en vertelde de soms sceptische mede-tafelgenoten over hetgeen zij allemaal deed met TST. Ze kreeg iedere ochtend 5 headlines voorgelezen en kon dan zeggen of ze er eentje van wilde horen of vijf anderen wilde horen. Ze sprak in welke Spotify speellijst ze wilde horen en bestelde met spraak boeken die ze via de Daisyspeler kon beluisteren. Ze bestuurde de lichten en de verwarming met haar stem en nog veel meer....
“Is dat allemaal mogelijk en kan dat ook in het Nederlands/Zweeds en Deens? Ja, dat kan.
Wat kwam er nog meer uit?
Bij de tweede tafel zaten Maaike en Sven: twee mensen van Bartiméus . Zij werken met meervoudige gehandicapten en zeker voor de mensen met spierproblemen is het drukken of swipen (ook als ze kunnen zien) dikwijls “een uitdaging”. Konden we daar nu niet iets voor doen? Waarschijnlijk wel en afgesproken werd om, net als voor het MuZIEum, in het najaar ook voor Bartiméus zo’n NOTaS-bijeenkomst te beleggen.
Hoogbezoek
Op deze manier ging het 4x 45 minuten door en de meeste tafelgenoten vonden het een “inspiring session”: een mooie opsteker!
Wat ook nog erg leuk was, was dat geheel onverwacht ook Hector en Kira (de twee keynote sprekers van Microsoft en Google) aanschoven. Twee vertegenwoordigers van internetgrootmachten naast je aan tafel: da’s niet verkeerd en het maakt duidelijk dat ook zij de verbinding van virtuele wereld met de echte zien als iets dat moet en kan! Hector vertelde dat voor Microsoft het ontwikkelen en toevoegen van een nieuwe taal ongeveer 150 k€ kost. Dat is inderdaad niks, maar de grootste bottleneck ligt in de beschikbaarheid van experts. Die hebben ze nu eenmaal niet in grote hoeveelheden en dus moeten ze talen prioriteren. Maar…. Hij gaat ons in contact brengen met de juiste personen van Microsoft om te zien wat er “geregeld” kan worden. Spannend!
India
Shilpi Kapoor legt uit wat haar bedrijf zoal doet Bij de laatste tafel was er een dame uit India: Shilpi Kapoor. Ze is een “Accessibility Expert and Social Entrepreneur focusing on technology for inclusion”.
Een hele mond vol, maar ze houdt zich in India met dezelfde zaken bezig als veel West-Europese bezoekers. Als bedrijf voeren ze in India veel onderzoeken en testen op het gebied van toegankelijkheid uit in opdracht van vooral westerse bedrijven.
Taal
In India is de taal een duidelijk issue. Engels is daar de lingua franca maar het wordt wel met een duidelijk accent gesproken waardoor veel standaard (Engelstalige) oplossingen niet direct werken. Daarnaast hebben ze nog 22 andere officiële talen en een veelvoud aan regionale talen, dialecten en accenten.
Conclusie
Een door SIRI goed herkende ingesproken opdracht om de was te doen. Hoewel vermoeiend, was het een interessante en nuttige serie bijeenkomsten die duidelijk maakten dat de behoeften van visueel beperkten op dit moment vooral ligt in het ontsluiten van informatie en het bedienen van apparaten. 
Een door SIRI goed herkende ingesproken opdracht om een boek van een bepaalde schrijver te zoeken. Gesproken commando’s als “zet over een halfuur de wasmachine aan op 600 en voor de witte was” of “Ik wil graag een boek van Tolkien lezen” zijn zeer goed te herkennen: maar wat doe je er dan mee?
Dat is zowel nationaal als internationaal de grote vraag. Zolang bibliotheken geen gesproken interface hebben en apparaten zoals wasmachines niet op het internet zijn aangesloten, blijft het lastig om ze met spraakcommando’s aan te sturen. Dat velen, overal ter wereld, hier wel op zitten te wachten, is nu weer eens duidelijk geworden. Laten we dus hopen dat daar snel verandering in komt.
Arjan van Hessen