Line

Spitsuur. Door draadjes in je hersenen een e-mail kunnen tikken met je gedachte of een taal downloaden die je nog niet spreekt. Dat zou ik echt superhandig vinden. Dit wilde Amerikaanse start-up Neuralink je realiteit maken. Het bedrijf presenteerde deze grootste plannen vandaag. Geldschieter is Elon Musk. Maar kan dit nou ook echt allemaal of is dit science fiction? Dat gaan we vragen aan Arjen van Hesse. Hij is onderzoekertaal en spraaktechnologie aan de Universiteit Twente. Goedenavond. Goedenavond. Ze hebben al implantaten in de hersenen van ratten geplaatst en konden ermee hun hersenactiviteit meten. Kan dat nou ook bij ons? Ja, dat kan zonder meer. Het meten van de gedachten van de activiteiten van je hersenen, dat kan al een tijdje. We doen dat in Twente onder andere met een soort badmutsen, dat is dan van buiten. Dit gaat al veel verder, dan plaats je die elektroden echt in je hoofd. Dat kan wat gevaar opleveren, maar goed ze doen het voorlopig bij ratten. En je kunt dan proberen te meten welke elektrische stroomtjes waar ongeveer in je hersenen lopen. En die kun je naar een computer brengen en proberen daar wat mee te doen. Dus technisch is dit wel mogelijk. Nou heb ik een beetje moeite met dat die draadjes mijn hoofd in zouden gaan. Hoe zou zoiets moeten gaan? Moet je dan gatenboringen schedel? Op dit moment moet je nog een groot aantal gaatjes boorren. Het zijn hele kleine gaatjes, maar ze moeten wel geboord worden en dat ziet iedereen ook al als een nadeel. Er zijn twee activiteiten ontwikkeld op dit gebied. Ze proberen dat met lasers te gaan doen. Met laser kun je ook staal snijden, dus je kunt je voorstellen dat je ook een heel dun gaatje in je hersenpan kan maken. Een andere oplossing is om de signalen die naar buiten moeten komen om dat draadloos te doen. Dan heb je een soort chip erin, die moet je er nog wel in brengen, maar daarna kun je de boel weer dicht smeren en dan meet je de activiteit van die chips door iets achter je oor te plaatsen. En kun je dan ook, zoals ze willen, een computer besturen met je gedachten? En dat is de grote vraag. En dat maakt het ook wel heel erg interessant. Wat ze anders doen dan eerdere activiteiten op dit gebied, want er wordt al heel lang aan gewerkt. En we weten ook dat we voor speciale dingen die gedachten kunnen lezen. Tussen aangekstekens, wat is lezen. Ja, op de universiteit hebben we een aantal jaar geleden al spelletjes gedaan, waarin twee studenten probeerden een balletje van links naar rechts te drukken, en de ander moest het dan van rechts naar links drukken. puur door eraan te denken. Dus je kunt die alpha-golf in je hersens meten en daar kun je activiteit aan koppelen. Wat ze nu willen, en dat maakt het en interessant en ook wel heel erg tricky of dat gaat lukken, is dat ze de menselijke spraak willen opvangen. Dus jij en ik denken aan een gesprek. We kunnen veel sneller denken dan wat we kunnen praten. We denken aan het woord appelsap en dan hoop je dat het patroon iedere keer als jij aan het woord appelsap denkt zo consistent is dat een computer kan leren dit patroon is appelsap. En dan kan de computer dat bijvoorbeeld uitspreken voor iemand die niet kan spreken. Spreekt u nu al eigenlijk een rare taal of spreekt u Twents bijvoorbeeld dankzij het downloaden van de taal? Ja, en dat is de volgende dingen, dat je dus een andere taal gaat leren doordat je hem ergens vanbuiten hebt en dan naar binnen brengt. Ik begrijp wel het idee, want als je wilt, als je weet hoe mensen het Nederlands wat gedachten betreft, uiten. zou je kunnen denken dat je een soort tegengestelde iets upload voor het Chinese en dan kun je het Chinese leren. Als je dat begrijpt, maar dat lijkt me nog wel voorlopig een stap te ver. Het zou wel heel mooi zijn voor mensen die om wat voor reden ook niet kunnen praten, gehandicapt zijn, als je de gedachten die ze hebben zou kunnen opvangen en daar iets moois mee kunnen doen. En we weten dat dit kan. Het is al een half jaar geleden Daar hebben jullie ook over bericht geprobeerd, dat mensen denken aan een cijfer, 1 of 0 tot en met 9. Dat denken ze dan, de computer vangt dat op en spreekt dat uit met een soort slechte computerstem, 0, 1, et cetera. Dus dat er een verband is tussen dat wat je denkt en de spraak die daarbij hoort, dat weten we wel. Wat ze hier willen is wel een aantal stappen verder. En ze zeggen, en daar hebben ze gelijk in, wij mensen denken veel sneller dan wat we kunnen spreken. We zijn gebonden aan onze lippen, aan de stembanden, aan gewoon het menselijk lichaam. Dus we kunnen nou helemaal niet sneller spreken dan we in de regel spreken. wel sneller denken, zou je die gedachten allemaal kunnen opvangen en daar dan spraak van maken? En de grote vraag hier is van, zijn onze gedachten, als wij aan spraak denken, consistent genoeg, zodat we er een patroon in kunnen vinden? En als we dat patroon kunnen vinden, dan kunnen de snelle, ja, de DNN's zeg maar, dus de deep neural networks, kunnen daar waarschijnlijk dan al spraak van maken. Maar dat is de grote vraag, of dat gaat lukken. Of we dan dus appelsap kunnen zeggen. Dank Arjen van Hesse, onderzoeker, taal en spraaktechnologie aan de Universiteit Twente.