Line

Maar eerst het online kopen van muziek, films of opslagruimte in de cloud. Elk Europees land heeft daar nu zijn eigen regels voor. Het Europees parlement wil die regels gelijk trekken en stemt daar vandaag over. Het is een volgende stap in het openbreken van de Europese mediamarkt. Bij mij is Marije van Eekhout, zij is hoogleraar informatierecht aan de Universiteit van Amsterdam. Mevrouw van Eekhout, goedemiddag. Goedemiddag. Het openbreken van de Europese mediamarkt, voor welk probleem is dit de oplossing? Op dit moment is het zo dat we in Europa al best vergevorderd zijn als het gaat om de positie van consument als je producten koopt. Dus fysieke producten, een dvd of een boek of schoenen of kleding. Maar voor het digitale equivalent heeft elk land nog een beetje zo zijn eigen regels en dat leidt zowel voor aanbieders van diensten in de Europese markt tot veel onzekerheid. Maar consumenten die weten ook niet goed waar ze aan toe zijn. En voor een deel komt dat omdat wij in onze klassieke bescherming vooral kijken naar diensten die betaald worden door consumenten. En in dit nieuwe voorstel wat nu voor het Europees parlement ligt en waar ze vandaag over stemmen hoe ze daarmee doorgaan. is onder andere opgenomen dat ook als jij een gratisdienst afneemt als consument, dus bijvoorbeeld je maakt gebruik van Facebook of van gratisopslag in de cloud, dat je dan ook bepaalde rechten hebt. Nog even terug naar het probleem van nu, als het over informatie gaat, dus niet de fysieke dingen. Wat hebben wij als consumenten daar last van? Dat is niet alleen het dossier wat er vandaag ligt, maar dat is eigenlijk veel ruimer, heeft dat te maken met rechten op informatie, auteursrechten vooral ook en verwanterechten die ervoor zorgen dat de Europese markt heel erg in stukjes is opgedeeld. Er is een spaghetti van rechten, bijvoorbeeld als je denkt over een videoclipje, dan zie je dat, wordt er een script voor geschreven, heeft er iemand rechten op, wordt er beeld in gebruikt, aparte rechten op, filmproducenten, degene die muziek maakt heeft daar rechten op, als een omroep het uitzend krijgt hij daar rechten op, dus er zit een spaghetti van rechten. op elk stukje video of muziek of andere soort content. En dat wordt nog erger gemaakt door het feit dat in elk land je een eigen rechtje hebt, dus er is niet Eén Europees uteursrecht, je hebt een Nederlands uteursrecht, een Duits uteursrecht, een Belgisch uteursrechten, dus je moet alles maar 27 doen, dan wordt je bord spaghetti al heel groot. En die rechten zijn ook nog eens allemaal verhandelbaar. Dus als je bijvoorbeeld als consument iets online wil zetten, dan weet je eigenlijk niet of als eindgebruiker. waar je toestemming van wie je allemaal en waar je toestemming voor moet hebben. Dat zijn dossiers die gaan een stuk langzamer op tafel liggen, maar als het gaat over de consument die dingen koopt of eigenlijk met zijn aandacht betaalt, met eyeballs zoals ze dat wel noemen. Bij Facebook een account opent en Facebook verdient reclame geld en met de handel in persoonsgegevens, ook jouw gegevens, wordt geld verdiend. En in ruil daarvoor hoef jij niet te betalen, maar je betaalt eigenlijk. Met jezelf. Met jezelf. Daar is de Europese parlement nu mee bezig om te kijken, moeten we het ook niet zo maken dat je als consument ook in die omstandigheden bepaalde rechten hebt. Bijvoorbeeld, als er iets verandert aan de dienstverlening, niet een kleine wijziging, maar een grote wijziging, dat je dan kan zeggen, ik wil je dienst niet meer gebruiken en mag ik even mijn data terug. Tegen Facebook bijvoorbeeld? Tegen Facebook bijvoorbeeld. En als je dat nu zou willen? Wat dan? Nu is dat heel onduidelijk, ja. Behalve dat, wat het ook weer complexer maakt, is dat dat voor zoveel het om persoonsgegevens gaat, waar daar wel nieuwe regelgeving voor hebben die in het voorjaar in werking treedt. Dat is een van de problemen waar het Europees Parlement ook tegenaan loopt. Als ze aan heel veel puzzelstukjes tegelijk gaan zitten trekken, zeg maar, en die van vorm veranderen, van past het plaatje dan nog in elkaar. Dus het heeft ook te maken met privacyregulering, maar de consumentenkoop van digitale content, muziek, video, kan ook gaan om e-books, online abonnementen op kranten. Daar wordt de positie wel beter van, vooral ook voor de klant die niet betaalt. Oke, dus dan zou ik mijn informatie terug kunnen krijgen van Facebook. Dus als ik me wil terugtrekken uit Facebook, dan moet Facebook mij alles geven wat ik ooit ingestopt heb. Ja, maar dat is het. Ik moet wel zeggen dat die regel eigenlijk meer uit de nieuwe, zoals die in het voorjaar in werking, uit de prijsregulering komt. Oke, nou dan even naar bijvoorbeeld muziek, video. Als ik dat wil kijken of wil kopen, wat verandert er dan concreet door waar het EP vandaag over stemt? Wat er nu veranderd is als er bijvoorbeeld, stel jij hebt muziek gedownload en onder een bepaalde abonnementsdienst en je mag die gebruiken op vijf apparaten, als de aanbieder nu zegt van nou ik verander de voorwaarden, meestal in de algemene voorwaarden staat dat de aanbieder eenzijdig dat kan veranderen, die zegt ik maak er één van, je mag hem nog maar op één apparaat gebruiken, dat je dan kan zeggen, nou wil ik van het contract af, En dan krijg je dus een deel van je geld terug als je hebt betaald, maar als je hebt betaald met je eigen gegevens, dan mag die aanbieders er niet verder commerciëel blijven gebruiken, omdat jij hebt gezegd, ik wil die overeenkomst beëindigen, want de voorwaarden staan me niet langer aan. Het gaat om rechten van consumenten, maar ook om rechten van bedrijven, of niet? Of van makers, of van bedenkers? Dat speelt vandaag, maar dat is een ander deel van het Europees Parlement wat daarnaar kijkt, maar dat gaat meer over spaghettigesprook. Het is wel gek wat u hier vertelt, dat het nog niet geregeld is eigenlijk. Het klinkt wel vrij logisch. Dat is het ook. Er wordt al heel lang op Europees niveau gewerkt aan meer algemeen van kunnen we nou niet al dat contractenrecht eens een beetje beter harmoniseren zodat we niet in alle landen verschillende regels hebben. Maar zeg maar de grote projecten die daarvoor bedacht waren die komen niet zo goed op stoom. Dus nu wordt er eigenlijk op kleinere onderdelen zoals dit, met de koop van digitale content, waar wel duidelijk was van ja, consumenten die moeten toch overal in Europa dingen kunnen kopen en dan ongeveer weten waar ze aan toe zijn. Dat daar dan wel verbetering op geboekt kan worden. En wat is dan het grote doel van die hele bak spaghetti om dat helemaal uit elkaar te trekken? Wat is dan het grote doel? Uiteindelijk is dit onderdeel van wat ze noemen de digital single market, dus dat er ook op het niveau van digitale diensten een één Europese markt komt, waarbij het zowel voor aanbieders makkelijker is om door heel Europa diensten aan te bieden als ze dat willen, zonder dat ze tegen allemaal verschillende regels in verschillende landen aanlopen, maar dat het ook voor consumenten veiliger is om online aankopen te doen. En er zijn dus in totaal wel acht of negen verschillende wetsvoorstellen door de Europese Commissie gelanceerd, waarvan wat er vandaag besproken is, eentje is. Oké, en iedereen gaat voorstemmen? Het is niet zo omstreden. In vergelijking met de andere dossiers is het een relatief makkelijk dossier, denk ik. Dus ik denk dat ze vandaag wel verder komen. Een stukje van de spaghetti opgelost. Hartelijk dank voor dit gesprek. Mirije van Eekhout, hoogleraar informatierecht aan de Universiteit van Amsterdam.